Skip to main content

Posts

Showing posts from 2011

...wanneer die Grim Reaper kom aanklop

Hierdie is miskien 'n somber tema vir 'n liedjie, maar nou ja. Die dood is so deel van die lewe soos wat suurstof is. Ons kan dit nie ontsnap nie. Ek het die Afrikaanse Kortverhaalboek deur Abraham de Vries opgetel en begin lees. Ek kom toe af op 'n verhaal deur Danie Botha. "Iemand by die agterdeur". Heel toevallig is ek geskeduleer om daardie week 'n onderhoud by Fine Music Radio te doen oor Storielied. Niemand anders as Danie Botha was geskeduleer om die onderhoud met my te voer nie. Ek is toe nuuskierig en lees dié verhaal! Die verhaal word vertel vanuit 'n klein seuntjie se perspektief, of eerder 'n volwasse man wat terugdink aan sy kinderjare. Hy beskryf die vrees wat hy saans ervaar wanneer hy gaan slaap. Hy vertel hoe hy teen die donker skoorsteen bo die vuurherd opkyk en bang raak vir die donker oneindigheid daarvan. Hy praat van die Pilgrim. Die man wat kom kuier en saggies aan die deurknop kom roer. Hy praat van sy moeder wat hom

Die wysheid van die Khoi

Ek is so bly ek het Elias P Nel se skryfgawe ontdek. Hierdie man weet hoe om moeiteloos in jou wêreld in te stap en ‘n blywende indruk te maak. Ek het ‘n kortverhaal bundel met die naam “Iets goeds uit Verneukpan?” ontdek en die verhale daarin vreeslik geniet. Elias Nel vertel verhale vanuit Verneukpan en omliggende areas. Hy skryf dit soos dit gepraat word en die stories lees soos ‘n laatmiddag gesprek na ‘n paar glase wyn. Dié etniese groep se humor, hul vermoë om te lag en grappies te vertel in die slegste van tye – word in sy verhale uitgelig. Jy lees en lag en lees en lag – tot jy aan die einde van die verhaal besef dat Elias Nel besig was om ‘n baie hartseer verhaal te vertel en in sommige gevalle selfs ernstige sosiale kommentaar lewer. Ek het die verhaal “die Korhaan en die Muisvoël” gekies omdat dit vol van die mooiste Khoi gelykenisse is. Hy het ‘n ou Khoi verhaal geneem en hom hervertel. Dit gaan oor ‘n jong man wat uit ‘n arm stam / kraal kom. Hy het ogies vir die dogt

Wanneer net herrinneringe oorbly...

Dana Snyman se kortverhaal, Ouma Plaas - is net soveel my storie as wat dit syne is. Na my eerste Storielied optrede in Melkbos weet ek ook dat die storie meeste mense se storie is. Dana Snyman vertel in die storie hoe hy by sy ouma gaan kuier. Hoe hy deur die dorp ry en sien hoe dinge verander het. Uit die storie maak ek die afleiding dat sy ouma se geheue nie meer is wat dit is nie en dat dit vir hom moeilik is om haar so weerloos en "afwesig" te sien. Hy verwys na sy ouma se hande...wat koud en bleek op die laken rus - en onthou dan hoe daardie selfde hande in die verlede behendig jam potjies kon oopmaak, kon bak, kon troos. Die herrinneringe wat my ouma oproep is net soos die van 'n plaas. Dit is groot en omvangryk. Daar is reuke, geluide, gevoelens - almal wat assosieer met klomp ander klein herrinneringe en fases in my lewe. Dit is so hartseer wanneer iemand met so grootsheid - oud en klein en weerloos raak. Wanneer hulle hul essensie verloor. My ouma het Altzhei

Wanneer alles blote vuur is...

Ek het onlangs vir die eerste keer André P Brink se boek, die Ambassadeur gelees. Hierdie boek is in 1964 in Engels en in 1966 in Duits vertaal en gepubliseer. Ek het nog altyd van sy boeke gehou – maar ek moet sê – ek het dié een nogals baie geniet. Ek kan sien hoekom die boek so gewild was. Ek dink mense kan maklik daarmee identifiseer. En ons kan dit ook maar erken, die idee van verbode liefde het maar altyd ‘n trekkingskrag (alhoewel ons dit nie altyd goedkeur nie). Dis wanneer mens begin simpatiseer met ‘n karakter wat ons weet iets verkeerd doen en wens dat die wêreld die karakter nie moet veroordeel nie – dat mens weet die skrywer het ‘n goeie job gedoen. Hierdie verhaal gaan oor twee mans en drie vrouens. Dit gaan oor die huwelik, die ouer-kind verhouding, oor onbeantwoorde liefde, oor die onvermoë om eerlik te wees, dit gaan oor die liefdespel of eerder, spel van verraad wat gespeel word tussen mense wat nie weet hoe om vir mekaar te vertel of verduidelik wat hulle wil hê ni

So baie om te leer by Moeder Aarde

Ek was nog altyd gefassineer deur die veer industrie se geskiedenis. Tog – kom ek net elke dan en wan in Oudtshoorn vir die jaarlikste Klein Karoo Nasionale Kunstefees. Daar is gewoonlik nie tyd om te gaan rondkrap in al die stories wat daar begrawe is nie. Gelukkig kom ek toe af op die boek Sorg – soos geskryf deur Micki Pistorius Sy het duidelik ook ‘n fassinasie met dié geskiedenis én met spoke. Ek is self ‘n sucker vir spookstories. As kind het my ouma graag vertel van al die spoke wat daar by hulle kom draai het op die plaas. Op die agterblad lees ek toe raak van die Khoi mense, die spoke van Oudtshoorn, van die aarde en sy helende waarde en natuurlik van die groot veerpaleise, die boere wat daar gewoon het en selfs brokkies uit die Boere oorlog. En natuurlik het sy al die wonderlike kultuurryke stories aanmekaar gegom met ‘n hartroerende liefdesverhaal wat al die nodige elemente van passie, weerloosheid, verraad en wraaksugtigheid bevat het. Die tema van die mens se behep

As die lewe maar 'n sepie was

Jeanne Goosen is ‘n ongelooflike skrywer. Sy het ‘n gawe. Dit is seker op ‘n manier ook ‘n vloek - om so tussen die mensdom te kan staan, hulle stilletjies te bekyk en te beloer en hulle te sien presies vir wie en wat hulle is. Ek dink dit verg intelligensie om hierdie waarnemings op so ‘n treffende, dog eenvoudige en onpretensieuse wyse te kan weergee. ‘n Mens tel tog op dat Jeanne Goosen nie so baie van die mensdom hou nie. Sy verkies diere en plante. Mens kan nie stry dat die mens se innerlike fisiese werkinge net so ongelooflik as dié van diere en plante is nie. Ek kry wel die idée dat sy glo dat ons intelligensie, of sal ek eerder sê – ons sogenaamde intelligensie - ons nie verhewe laat bo diere en plante soos wat ons dink nie, maar eerder ondergeskik tot hulle stel. Maar Jeanne Goosen het ook empatie vir mense, veral dié wat eenvoudig leef ek bloot van dag tot dag probeer “oorleef”. Sy kan hartseer, ellende, woede, rasionalisering en die mens se vermoë om homself beter te

'n Skryende skande!

Ek moes ‘n ou Franse man bietjie touwys maak oor die Kaap. Letterlik “chauffeur” speel en informasie deel daar waar hy dit versoek. Wat mens nie alles sal doen vir ‘n ou geldjie nie! Maar bly is ek, want ek was weer by die majesteuse Tafelberg op, het vir die eerste keer (en ek weet dis ‘n skande!) op Kaappunt gaan staan en by die vreesaanjaende afgronde afgetuur. Hy het beter begrip as ek getoon van waar op die kaart ons onsself bevind. Al die hoeke en draaie van die Kaap se punt het my skoon deurmekaar gehad. Kyk, ‘n rigting mens is ek glad nie. Ek is wel ‘n storie mens. Die ou fotos in die museum en die mooi Diaz-strandjie het my verbeelding aangegryp en skielik het ek weer in spoke begin glo. “ As ek ‘n hele dag op daai strandjie gaan lê – sal die ou “drifters” dalk hul weg na my toe vind en my hul stories vertel? ” het ek gewonder. Elk geval, ek gaan loop nou ‘n draai. Siende dat die man Frans is, moes ons ook gaan kuier in Franschoek en die Hugenote Museum. Ek het hom op ‘n straa

Is ons toevallig hier?

Toe ek my Facebook vriende vra om goeie Suid Afrikaanse vroue skrywers en hul boeke voor te stel, het Ingrid Winterbach se naam herhaaldelik op my “wall” te voorskyn gekom. Dit net nadat ek SPYT gaan kyk het by die Oude Libertas Teater in Stellenbosch. As ek reg verstaan is SPYT haar eerste verhoogstuk. Elk geval – “Die boek van toeval en toerverlaat” was hoog aanbeveel. Gelukkig vir my was dié boek by die biblioteek te vinde. Hoe bly is ek nie ek het die boek gelees nie. Wat ‘n wonderlike skrywer en wat ‘n wonderlike boek! Die boek handel oor ‘n redelike eienaardige vrou wat ‘n obsessie met skulpe het. Sy werk as leksikograaf en help haar werkgewer om die Afrikaanse Woord (veral dié woorde wat lank nie meer deur die algemene Jan Rap en sy maat gebruik word nie) te dokumenteer. Baie van die woorde word op ‘n effense swartgallig-humoristiese wyse deur haar en haar kollega bespreek. Waar die woorde vandaan kom, wat hul betekenisse is en hoe hulle aansluit by haar gedagtes en

'n Themesong vir Margaret

Ek het heel per ongeluk 'n uitnodiging ontvang om 'n 10 minute slot by die Woordfees te vul. Melt by die Woordfees kantoor vra toe vir my om so 2 liedjies by Margaret Bakkes se huldeblyk te sing. 2011 merk haar 80ste bestaansjaar op aarde. Ter voorbereiding van die geleentheid het ek oor my songs gegaan en besef dit sal net eenvoudig te eienaardig wees om Engels te gaan staan en sing by die huldeblyk van 'n skrywer wat slegs in Afrikaans skryf. Dit is toe dat ek my gedagtes laat gaan oor hoe ek die geleentheid meer spesiaal vir Margaret Bakkes kan maak. En net so het die idee my getref! Ek het besluit om 'n " themesong " vir een van haar boeke te skryf. “Hulle doen dit tog vir die movies”, het ek gedink. “Hoekom dan nou nie vir boeke nie?” Daar suiker ek toe af na Melkbosstrand se biblioteek en soek naarstigtelik na Margaret Bakkes boeke. Op die ou end het ek 'n boek gekies uit haar vroeër jare - 'n liefdesverhaal wat afspeel iewers op

Jou Afrikaanse Song

Om in Afrikaans te sing was nog altyd vir my ‘n sensitiewe saak. Ek is Afrikaans. So gebore en so gemaak staan. Tog het ek vanaf skooldae songs in Engels geskryf. Ek kan seker baie redes hiervoor uiteensit, maar ek gaan eerder nie nou daar gaan ronddolwe nie. Een ding weet ek – ek is lief vir Afrikaans. Ek hou van die taal, ek geniet dit om stories daarin te vertel en om argumente te voer met beskrywende en kragtige woorde. Waarom dan skryf ek nie in Afrikaans nie? Ek het onlangs baie daaroor nagedink. Ek kon tot net een konklusie kom en dit is dat dit harde werk is om in Afrikaans te skryf as jy respek het vir die taal. As jy dit wil “ justice ” doen. Ek het nie grootgeword met Afrikaanse musiek nie – en het dus net gesien en gehoor wat op televisie en op radio geadverteer was tydens my kinderjare. Soos ek ouer geword het en meer en meer verdiep geraak het in die plaaslike musiek wêreld het ek ‘n paar pragtige Afrikaanse liedere ontdek, sowel as ongelooflike sangers en liedjieskrywer